Bu genleşme olayı sistemlerin basıncını aynı dengede tutmanızı olanaksız yaptığı için genleşme tankı siteme dahil edilerek basıncın olabildiği kadar dengede tutmaya yarar.

Genleşme tanklarının içersinde hacmi ile orantılı membranlar bulunur ve bunların içine tesisatın hacmini karşılayacak şekilde hava yüklenir. Her tesisatın hacmi farklı olduğu için hem genleşme tanklarının hemde membrana yüklenen hava aynı olmaz.

Sürekli çalışan sistemlerde membrandaki hava azalır ve biter.İçinde hava kalmamış genleşme tankı görev yapamayacağı için düşük sıcaklıklarda bile basınç değerinin yükseldiği gözlenebilir.Bu gibi durumlarla karşı karşıya kalmamanız için yılda bir kez hava basıncı kontrol edilmeli eksilen hava takviye yapılmalıdır.

Kalorifer sistemini, ısıtma ihtiyacı bulunmayan zamanlarda tamamen kapatmayınız 

Ortam sıcaklığı, evde bulunulmadığında ve gece uyku zamanlarında, normal konfor sıcaklıklarından daha düşük ayarlanmalıdır. Bunun yapılabilmesi, kolay ve güvenilir bir şekilde zaman programları ayarlanabilen kontrol cihazları üzerinden mümkün olmaktadır. Isıtma ihtiyacı olmayan zamanlarda (gece konumu) ortam sıcaklığı, normal konfor ortam sıcaklığının, evin izolasyon durumuna da bağlı olarak en fazla 5 – 7 °C daha düşük olmasına dikkat edilmelidir (örn: Normal konfor sıcaklığı 22 °C istenen bir ortamın, ısıtma ihtiyacı olmayan zamanlarda ise 15 °C olması gibi). 

Aksi takdirde ısıtma ihtiyacı olmayan zamanlarda, ısıtma sisteminin tamamen kapatılması ile ortam sıcaklığının daha düşük sıcaklıklara düşürülmesi, bir sonraki ısıtma sürecinde ortamdaki tüm cisimlerin yüzeylerinin (mobilya, duvar gibi) yeniden ısıtılması gerekeceğinden daha fazla enerji sarfiyatına neden olacaktır. Ayrıca günümüzdeki modern ısıtma cihazları yakıt miktarlarını oransal olarak ayarlayabildiğinden, küçük sıcaklık farklarını daha küçük güçlerini kullanarak kapatabilmektedir. Sıcaklık farkları büyüdükçe ısıtma cihazları, daha yüksek güçlerde ve daha uzun süreli olarak çalışmak zorunda kalmaktadır. Eğer uzun bir süre ısıtma ihtiyacı olmayacaksa, örn: Tatil gibi, ortam sıcaklığının daha da fazla düşürülmesi enerji tasarrufu açısından faydalı olacaktır. Ancak kış aylarında ortam sıcaklıklarının, donma sıcaklıklarının altında kalmamasına dikkat edilmelidir.

Ortam sıcaklıklarını kendi konfor sıcaklığına ayarlayınız !

Ortam sıcaklığını, sadece kendinizi rahat hissedeceğiniz bir sıcaklığa ayarlayınız (örn: 20 °C gibi). Çünkü kontrolsüz olarak bunun üzerinde oluşabilecek her 1 derece sıcaklık % 6 daha fazla enerji sarfiyatı anlamına gelmektedir. Ortam sıcaklıklarının       kontrol edilmesi için radyatörlere takılan termostatik vana, oda termostatı veya dış hava  kompanzasyonlu kontrol cihazları kullanılmalıdır. 

Termostatik vanalar ve oda termostatları

Günümüzde tüm radyatörlerde termostatik vanaların kullanılması doğru bir tercih olarak gösterilmektedir. Bu sayede ortam sıcaklığı, istenilen sıcaklığa göre sabit tutularak kontrolsüz ısınma engellenmektedir. Oda termostatı veya termostatik vanalar yardımıyla ortam sıcaklığı kişisel ihtiyaçlara göre ayarlanabilmekte ve bu şekilde en ekonomik işletim şekli elde edilebilmektedir. Oda termostatı ve termostatik vanaların birlikte kullanıldığı durumlarda, oda termostatının bulunduğu ortamda termostatik vana kullanılmamalıdır. Aksi takdirde her iki ayar düzeneği karşılıklı olarak birbirini etkileyebilmekte ve ayar kalitesi düşebilmektedir.

Ortam sıcaklığının, kontrol cihazı (oda termostatı veya termostatik vana) tarafından doğru olarak değerlendirilebilmesini sağlamak için ortamdaki hava sirkülasyonunun kontrol cihazı üzerinden olmasına dikkat edilmelidir. Bu sebepten kontrol cihazlarının üzeri mobilya, perde veya diğer nesneler ile kapatılmamalıdır. Üzeri kapalı kalabilecek durumlarda ise sensörleri uzağa taşınabilen termostatik vanalar kullanılmalıdır.

Dış hava kompanzasyonlu kontrol cihazları

Dış hava duyargalı kontrol cihazları, o anki dış hava sıcaklığına bağlı olarak ısıtma sisteminde ısıtılması gereken kalorifer suyu sıcaklığını belirlemektedir. Bu sebepten de sadece ihtiyaç duyulduğu kadar ısı üretilmesi sağlanarak önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlanmaktadır. 

Kontrol cihazlarına entegre edilmiş farklı işletme konumları ve zaman programlaması sayesinde ısıtma sistemi, konfor ve ekonomik şartlara göre otomatik olarak kumanda edilmektedir. Genellikle kontrol cihazları üzerinden, otomatik, sürekli ısıtma veya düşük sıcaklık işletme konumları ayarlanabilmektedir. 

Otomatik konuma ayarlandığında, belirlenen zaman programına göre, ısıtma zamanlarında seçilen konfor sıcaklığına ve ısıtma zamanlarının dışında kalan zamanlarda da ayarlanan düşük sıcaklığa (örn: 15 °C gibi) göre ısıtma sistemleri kontrol edilmektedir. 

Ayrıca daha gelişmiş kontrol cihazlarında yukarıda belirtilen işletme konumlarına ilaveten bir de “ECO” konumu bulunmaktadır. Bu konumda da ısıtma sistemi, belirlenen zaman programına göre ısıtma zamanlarında aynı “otomatik” konumda olduğu gibi seçilen konfor sıcaklığına ve ısıtma zamanlarının dışında kalan zamanlarda ise sadece dış hava sıcaklığı + 3 °C’nin altına düştüğünde ayarlanan düşük sıcaklığa çalıştırılmakta ve dış hava sıcaklığının daha yüksek olması durumunda ise sistem kapalı kalması sayesinde ilave bir enerji tasarrufu sağlanmaktadır. Dış hava duyargalı kontrol cihazlarının, termostatik vanalar ile birlikte kullanılması ile de en ekonomik işletme koşulları (sıcaklık, zaman ayarı gibi) oluşturulmaktadır.

Bitişik bağımsız ortamların dengeli ısıtılması

Genellikle kaloriferli ısıtma sistemlerinde bile evin sadece bir odası ısıtılmaktadır. Fakat bu durumda bu odaya bitişik olan diğer odalar da, temas yüzeyleri (kapı, pencere, tavan, zemin ve yan duvarlar) kontrolsüz bir şekilde ısıtılmaktadır ve bu şekilde de istenmeyen enerji kayıpları oluşmaktadır. Ayrıca ısıtılan odadaki ısıtma yüzeyi de bu durumda yetersiz kalmakta ve ortam sıcaklığını istenen konfor şartlarına getirememektedir. 

Bunun sonucunda da ortam yeterince ısıtılamamakta ve rahatsızlık verici bir soğukluk hissi oluşmaktadır. Buna göre daha iyi bir ısıtma konforunu ve ekonomikliği sağlamak için ortamların kullanım amaçlarına sıcaklıklarının ayarlanarak evin bütününün dengeli olarak ısıtılması gereklidir. Bunun dışında yeterli veya hiç ısıtma olmadığında da bina yapısı veya malzemelerinin zarar görebilme riskleri oluşabilmektedir. 

Ortamların havalandırılması

Konforlu ısınma şartlarını sağlayabilmek açısından ortamların havalandırılması çok önemlidir. Çünkü ortam havalandırılmadığı müddetçe, iç havadaki nem oranı artmakta ve nemli ortamların ısıtılması ve konfor şartlarının sağlanması daha da zorlaşmaktadır. Nem oranı yüksek ortamlarda uygun sıcaklıklarda bile, bir soğukluk hissi oluşmaktadır. 

Bu sebepten soğukluk hissinin giderilmesi için gereğinden daha yüksek sıcaklıklara kadar ısıtmak gerekmektedir. Bu da yüksek enerji sarfiyatına neden olmaktadır. 

Bunu önlemek için de günde en az 1 kez olmak üzere tüm pencere ve kapıların açılarak kısa süreli ısıtılacak ortamların havalandırılması tavsiye edilmektedir. Havalandırma esnasında da radyatör termostatik vanaları veya mevcutsa oda termostatı ayarı minimum sıcaklıklara ayarlanmalıdır. Böylelikle de yeterli bir havalandırmanın, gereksiz soğuma yapılmadan ve enerji kaybına sebep olmadan sağlanması mümkün olmaktadır.

Sencer ERTEN

Vaillant Türkiye Teknik ve Eğitim Müdürü